خزان زود هنگام و کبود شدن یاس بوستان پیامبر ، تسلیت باد .
.........................................................................
از دیگر ستمهایی که پس از ارتحال پیامبر در حق فاطمه (علیها السلام) روا داشته شد، مسأله فدک بود. فدک قریه‌ای است که تا مدینه حدود 165 کیلومتر فاصله دارد و دارای چشمه جوشان و نخلهای فراوان خرماست و خطه‌ای حاصلخیز می‌باشد. این قریه متعلق به یهودیان بود و آن را بدون هیچ جنگی به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بخشیدند؛ لذا مشمول اصطلاح انفال می‌گردد و بر طبق صریح قرآن، تنها اختصاص به خداوند و پیامبر اسلام دارد. پس از این جریان و با نزول آیه «و ات ذا القربی حقه»، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بر طبق دستور الهی آن را به فاطمه (علیها السلام) بخشید. فاطمه (علیها السلام) و امیر مومنان (علیه السلام) در فدک عاملانی داشتند که در آبادانی آن می‌کوشیدند و پس از برداشت محصول، درآمد آن را برای فاطمه (علیها السلام) می‌فرستادند. فاطمه (علیها السلام) نیز ابتدا حقوق عاملان خویش را می‌پرداخت و سپس مابقی را در میان فقرا تقسیم می‌نمود؛ و این در حالی بود که وضع معیشت آن حضرت و امام علی (علیه السلام) در ساده‌ترین وضع به سر می‌برد. گاه آنان قوت روز خویش را هم در راه خدا انفاق می‌نمودند و در نتیجه گرسنه سر به بالین می‌نهادند. اما در عین حال فقرا را بر خویش مقدم می‌داشتند و در این عمل خویش، تنها خدا را منظور نظر قرار می‌دادند. (چنانچه در آیات آغازین سوره دهر آمده است). پس از رحلت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، ابابکر با منتسب نمودن حدیثی به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) با این مضمون که ما انبیا از خویش ارثی باقی نمی‌گذاریم، ادعا نمود آنچه از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) باقی مانده، متعلق به تمامی مسلمین است .
فاطمه در مقام دفاع از حق مسلم خویش دو گونه عمل نمود. ابتدا افرادی را به عنوان شاهد معرفی نمود که گواهی دهند پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در زمان حیات خویش فدک را به او بخشیده است و در نتیجه فدک چیزی نبوده که به صورت ارث به او رسیده باشد . در مرحله بعد حضرت خطبه‌ای را در مسجد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) ایراد نمود که همانگونه که قبلاً نیز ذکر شد، حاوی مطالب عمیق در توحید و رسالت و امامت است . در این خطبه که در نهایت فصاحت و بلاغت ایراد گردیده است، بطلان ادعای ابابکر را ثابت نمود. فاطمه به ابوبکر خطاب نمود که چگونه خلاف کتاب خدا سخن می‌گویی؟! سپس حضرت به شواهدی از آیات قرآن اشاره نمود که در آنها سلیمان، وارث داود ذکر گردیده و یا زکریا از خداوند تقاضای فرزندی را می‌نماید که وارث او و وارث آل یعقوب باشد. از استدلال فاطمه (علیها السلام) به نیکی اثبات می‌گردد بر فرض که فدک در زمان حیات پیامبر به فاطمه (علیها السلام) بخشیده نشده باشد، پس از پیامبر به او به ارث می‌رسد و در این صورت باز هم مالک آن فاطمه است و ادعای اینکه پیامبران از خویش ارث باقی نمی‌گذارند، ادعایی است خلاف حقیقت، و نسبت دادن این کلام به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) امری است دروغ؛ چرا که محال است آن حضرت بر خلاف کلام الهی سخن بگوید و خداوند نیز بارها در قرآن کریم این امر را تایید نموده و بر آن تاکید کرده است. اما با تمام این وجود، همچنان غصب فدک ادامه یافت و به مالک حقیقی‌اش بازگردانده نشد.
باید توجه داشت صحت ادعای فاطمه (علیها السلام) چنان واضح و روشن بود و استدلالهای او آنچنان متین و استوار بیان گردید که دیگر برای کسی جای شک باقی نمی‌ماند و بسیاری از منکرین در درون خود به وضوح آن را پذیرفته بودند. دلیل این معنا، آنست که عمر خلیفه دوم هنگامی که فتوحات اسلامی گسترش یافت و نیاز دستگاه خلافت به در آمد حاصل از آن بر طرف گردید، فدک را به امیر مؤمنان (علیه السلام) و اولاد فاطمه (علیها السلام) باز گرداند. اما بار دیگر در زمان عثمان فدک غصب گردید.
وصیت
در ایام بیماری، فاطمه (علیها السلام) روزی امام علی (علیه السلام) را فراخواند و آن حضرت را وصی خویش قرار داد و به آن حضرت وصیت نمود که پس از وفاتش، فاطمه (علیها السلام) را شبانه غسل دهد و شبانه کفن نماید و شبانه دفن کند و احدی از کسانی که در حق او ستم روا داشته‌اند، در مراسم تدفین و نماز خواندن بر جنازه او حاضر نباشند.
.................................................................
شرح حدیث کساءشیخ
عبدالله بحرانی صاحب کتاب «العوالم» گوید: به خط استاد بزرگوار سید هاشم بحرانی
دیدم که از استاد بزرگوارش سید ماحد بحرانی، از شیخ حسن بن زینالدین شهید ثانی، از
استادش مقدس اردبیلی، از استادش علی بن عبدالعالی کرکی، از شیخ علی بن هلال جزائری،
از شیخ احمد بن فهد حلی، از شیخ علی بن خازن حائری، از شیخ ضیاءالدین علی بن شهید
اول، از پدرش از فخر المحققین، از استاد و پدرش علامه حلی، از استادش ابننما حلی،
از استادش محمد بن ادریس حلی، از ابنحمزه طوسی صاحب کتاب «ثاقب المناقب» از استاد
بزرگوار محمد بن شهر آشوب، از طبرسی صاحب کتاب «الاحتجاج» از استاد بزرگوارش حسن بن
محمد بن حسن طوسی، از پدرش شیخ الطائفه الحقه از استادش شیخ مفید، از استادش
ابنقولویه قمی، از استادش کلینی، از علی بن ابراهیم، از پدرش ابراهیم بن هاشم، از
احمد بن محمد بن ابینصر بزنطی، از قاسم بن یحی یجلاء کوفی، از ابوبصیر، از ابان بن
تغلب، از جابربن یزید جعفی، از جابربن عبدالله رحمهالله علیهم اجمعین روایت کرده
است که گوید:
به نام خداوند بخشنده مهربان: شنیدم از فاطمه زهرا علیهاالسلام
دختر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم که فرمود: روزی پدرم رسول خدا صلی الله
علیه و آله و سلم بر من وارد شده و فرمود: السلام علیک یا فاطمه، گفتم: و علیک
السلام ای پدر، فرمود: من در بدنم احساس ضعف و خستگی میکنم، عرض کردم، تو را به
خدا پناه میدهم ای پدر از ضعف و سستی، فرمود: ای فاطمه جامه یمنی را بیاور و مرا
در آن بپوشان، جامه را آورده و حضرت را در آن پوشانیده، مشغول نگاه کردن به چهره
نورانی حضرت شدم که مانند ماه شب چهارده میدرخشید، چیزی نگذشت که فرزندم حسن از
راه رسیده و گفت: السلام علیک ای مادر، گفتم: و علیک السلام، ای نور چشم و میوه
دلم، گفت: ای مادر از سوی تو بوی خوشی به مشامم می‌رسد گویا بوی جدم رسول خدا صلی
الله علیه و آله و سلم است، گفتم: آری ای فرزندم همان جد تو در زیر آن جامه است،
حسن علیهالسلام بطرف کساء رفته و گفت: السلام علیک یا جداه یا رسولالله، آیا جداه
یا رسولالله، آیا به من اجازه میفرمائید که به همراه شما داخل کساء شوم؟ فرمود: و
علیک السلام ای فرزندم و ای صاحب حوضم به تو اجازه دادم، حسن علیهالسلام داخل کساء
شد.
چیزی نگذشت فرزندم حسن از راه رسیده و گفت: السلام علیک ای مادر، گفتم: و
علیک السلام، ای نور چشم و میوه دلم، گفت: ای مادر، من استشمام بوی خوشی را از سوی
تو میکنم گویا بوی جدم رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم است، گفتم: آری جدت و
برادرت در زیر کسایند، حسین علیهالسلام نزدیک کساء آمده و گفت: السلام علیک یا
جداه، سلام بر تو ای کسی که خداوند او را برگزیده است آیا اجازه میفرمائید که من
نیز با شما در زیر این کساء باشم؟ فرمود: و علیک السلام، ای فرزندم و ای شافع امتم
به تو اجازه دادم، حسین نیز با آنان زیر کساء قرار گرفت.
در این هنگام ابوالحسن
علی علیهالسلام از راه رسیده و گفت، السلام علیک یا فاطمه، ای دختر رسول خدا صلی
الله علیه و آله و سلم، گفتم: و علیک السلام یا ابوالحسن و یا امیرالمومنین، فرمود:
ای فاطمه، من در نزد تو بوی خوشی را استشمام میکنم، گویا بوی برادر و پسر عمویم
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم است، گفتم: آری، آن حضرت است که با فرزندانت در
زیر کسایند، علی علیهالسلام به طرف کساء رفته و گفت: السلام علیک یا رسولالله صلی
الله علیه و آله و سلم آیا به من اجازه میدهید که با شما در زیر کساء باشم حضرت به
او فرمود: و علیک السلام: ای برادر و ای خلیفهام و صاحب پرچم من در روز قیامت، آری
به تو اجازه دادم، علی نیز به زیر کساء رفت.
بعد من نزدیک کساء رفته و گفتم:
السلام علیک، ای پدر، ای رسول خدا، آیا به من اجازه میدهید که با شما در زیر کساء
باشم؟ فرمود: و علیک السلام، ای دخترم و ای پاره تنم به تو اجازه دادم، من نزد با
آنان داخل شدم.
بعد از آنکه کامل شده و همگی در زیر کساء جمع شدیم پدرم رسول خدا
صلی الله علیه و آله و سلم دو طرف کساء را گرفته و با دست راستش به طرف آسمان اشاره
کرده و گفت: خداوند اینان اهل بیت من، افراد ویژه و مخصوص من، و
حمایتکنندگانمنند، گوشتشان گوشت من و خونشان خون من است، هر آن چه که آنان را به
درد آورد مرا دردناک کرده و هر آن چه که آنانرا محزون کرده مرا غمگین میکند، من با
هر کسی که با آنان بجنگند میجنگم و به هر کس که تسلیم آنان باشد تسلیم هستم،
دشمنان آنان را دشمن و دوستانشان را دوست میدارم آنان از من و من از آنانم، پس
درود گسترده، و رحمتت و آمرزش و خشنودیت را بر من و بر آنان قرار بده پلیدی را از
آنان دور ساز و به خوبی پاکشان گردان خداوند عزوجل فرمود: ای فرشتگان من و ای
ساکنان آسمانم من آسمان ساخته شده و زمین گسترده، ماه تابان، خورشید فروزان، فلک در
گردش، کشتیهای در حرکت بر روی آبها و دریای در جریان را نیافریدم مگر به خاطر
دوستی همین پنج تنی که در زیر کسایند، فرشته وحی جبرئیل عرض کرد، پروردگارا چه
کسانی در زیر کسایند.
خداوند عزوجل فرمود: آنان خاندان نبوت و معدن رسالتند،
آنان فاطمه و پدرش و شوهر و فرزندانش میباشند، جبرئیل عرض کرد: پروردگارا آیا
اجازه میدهی به زمین فرود آیم و ششمین نفر آنان باشم؟ خداوند عزوجل فرمود: آری به
تو اجازه دادم، جبرئیل امین به زمین فرود آمده و به پدرم گفت: السام علیک یا رسول
الله، خداوند علی اعلی به تو سلام رسانیده و تحیت و اکرام ویژهاش را مخصوص تو
گردانیده و به تو میگوید: سوگند به عزت و شکوهم، من آسمان ساخته شده، زمین گسترده،
ماه تابان، خورشید فروزان، فلک در گردش، کشتیهای در حرکت و دریای در جریان را جز
به خاطر شما و محبت شما نیافریدم و به من اجازه فرموده که به همراه شما در زیر کساء
وارد شوم، ای رسول خدا آیا به من اجازه میفرمائید؟ پدرم گفت: و علیک السلام یا
امین وحی الله، آری به تو اجازه دادم، جبرئیل به همراه ما وارد زیر کساء شد، و به
پدرم گفت: همانا خدا به شما وحی نموده و میفرماید: «انما یرید الله لیذهب عنکم
الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» [1].
علی علیهالسلام گفت: ای رسول خدا،
بفرمائید که این نشستن ما در زیر این کساء در پیشگاه خداوند چه فضیلتی
دارد؟
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: سوگند به آن کسی که مرا به
راستی مبعوث نموده و به رسالت برگزید، سرگذشت امروز ما در هیچ یک از محافل و مجالس
روی زمین که جمعی از شیعیان ما در آنجا حضار باشند و فرد گرفتاری در جمعشان وجود
داشته باشد گفته نمیشود مگر اینکه خداوند گرفتاری او را برطرف میسازد و یا اگر
غمگینی میانشان باشد غم و اندوهش برطرف میشود و چنانچه نیازمندی باشد خداوند نیازش
را برآورده میسازد.
علی علیهالسلام گفت: بنابراین به خدا سوگند که ما رستگار و
خوشبخت شدهایم و همچنین به خدای کعبه قسم که شیعیان ما نیز در دنیا و آخرت رستگار
و سعادتمند شدهاند.
آن چه را که به خط دانشمند پارسا مرحوم بافقی دیدهام تا
همینجا بود.
از جمله کسانی که این متن را نقل کردهاند علامه بزرگوار ثقه و ثبت،
شیخ ما فخرالدین محمد علی طریحی اسدی نجفی صاحب کتاب «مجمع البحرین» در کتاب «منتخب
الکبیر» می‌باشد که تفاوت بین نقل او و آن چه که از «العوالم» نقل شد تنها در تعداد
جاب سلامها است و نیز جمله فرمایش رسول خدا که فرمود: خداوندا اینان اهل بیت من و
حامی و پشتیبان منند…
از دیگر کسانی که این متن را نقل کرده علامه بزرگوار،
دیلمی صاحب کتاب «الارشاد» است که در کتاب «الغرر و الدرر» نیمی از این حدیث آورده
است.
و هم چنین حسین علوی دمشقی حنفی که از خانوادههای اشراف شام است و من عین
حدیث را به خط او دیدهام.
دانشمند بزرگوار مسوول کتابخانه و موزه حضرت
عبدالعظیم الحسنی آقای حاج شیخ محمد جواد رازی کنی در کتابش «نور الافاق» صفحه 4
چاپ طهران همین متنی را که از مرحوم بافقی نقل کردیم به همین ترتیب آورده است. [2]
.
ادیب فرزانه، پژوهشگر و محقق برجسته شیخ حسین علی آلشیخ سلیمان بلادی بحرانی
گوید: سید بزرگوار سید محمد بن علامه سید مهدی قزوینی حلی نجفی رحمهالله حدیث شریف
معروف به حدیث کساء را بدینگونه به نظم درآورده است:
فاطمه بهترین زنان برای ما
حدیث اهل فضل اصحاب کساء را روایت کرده است
میگوید که آقا و سرور مردمان روزی
از روزها نزد من آمد.
به من فرمود که من در بدن خود احساس ضعف میکنم و امروز
میبینم که این کسالت مرا ضعیف و ناتوان کرده است.
برخیز و کساء یمانی برای من
بیاور و بدون سستی و سهلانگاری مرا در آن بپوشان.
گفت من نزد حضرت رفته و
خواسته ایشان را به سرعت اجابت کرده و آن حضرت را در کساء پوشانیدم.
به چهره
حضرتش خیره شد بودم که مانند ماه شب چهارده بود.
چیزی نگذشت که ابو محمد حسن
علیهالسلام از راه رسید.
گفت: ای مادر من بوی خوشی را احساس میکنم و معتقدم
که
آن بوی پیامبر، برادر وصی حضرت مرتضی علی می‌باشد.
گفتم: آری آن حضرت در
زیر کساء، خود را به آن پوشانیده و بر خود پوشیده است.
پسرش بسوی او آمده و سلام
داده و اجازه خواست زیر عبا برود و به او فرمود با احترام و بزرگواری داخل
بشو.
اندکی نگذشت که حسین نواده رسولخدا به تنهائی سر رسید.
گفت: ای مادر در
نزد تو بوئی چونان مشک پاکیزه شده میبویم.
سوگند به حق کسی که شرافت خود را به
تو بخشیده و تو را اولی به آن دانسته گمان میکنم بوی پیامبر مصطفی است.
گفتم
آری زیر همین کساء است، و در کنارش برادرت در آن پناهنده شده است.
حسین
علیهالسلام روی به طرف کساء آورد سلام کرد و اجازه گرفت و حضرت به او فرمود با ما
داخل شو.
چیزی نگذشت که پدرشان، شیر شجاع از راه رسید.
پدر امامان
هدایتکننده برگزیده، مرتضی چهارمین نفر از اصحاب کساء
گفت ای بانوی زنان، و ای
کسی که در آسمان با او ازدواج کردهام.
من بهمراه تو بوئی میبویم که گویا گل
سرخ تازه میدمد و از خود بوی خوش میتراود.
بوی خوشش از عطر وجود سرور بشر، خبر
میدهد که بهترین کسی است که تلبیه گفته،طواف کرده و عمره بجای آورده است.
گفتم
آری او زیر کساء قرار گرفته و شیر بچگاه تو را نیز به خود چسبیانیده است.
جلو
آمد و از او اجازه گرفت و خواهان ورود شد و حضرت فرمود به سرعت داخل شو.
زهرا
علیهاالسلام گوید من به سوی آنان رفته و سلام دادم پیامبر فرمود وارد شو در حالیکه
محترم و گرامی هستی.
هنگامی که آن جایگاه به وسیله آنان نورانی شد و همگی در زیر
کساء جمع شدند.
خداوند مخلوقات که والا و بزرگ است، در حالیکه به گوش فرشتگان
آسمان بالا میرسانید ندا داد.
سوگند میخورم به عزت و جلال و بلندی و والائیم
بر بلندای هر بلندی
هیچ آسمانی را در حالیکه ساختم در بلندی قرار ندادم و هیچ
زمینی در روی کره خاکی گسترش نیافته است.
و نیافریدم ماه تابانی که همه جا را
روشن میکند و نه خورشیدی که نور افشانی میکند.
و هیچ دریائی مالامال از آب
نیست و نه هیچ کشتی در دریا حرکت نمیکند
مگر بخاطر همین کسانیکه در زیر کسایند،
کسانی که کارشان اشتباه نیست.
جبرئیل گفت: گفتم پروردگارا چه کسانی زیر کسایند؟
تو را به حق آنان سوگند میدهم که برای من آشکار کن.
به من فرمود: آنان معدن
رسالت و پهنه تنزیل و صحنه شکوهمندی میباشند.
و گفت: آنان فاطمه هستند و شوهرش
و مصطفی و حسنین نسل و ذریه آن حضرت.
جبرئیل عرضه داشت که خدایا آیا مرا اجازت
میدهی که بسوی زمین و این جایگاه فرود آیم.
تا من هم ششمین نفر آنان در زیر
کساء باشم همانگونه که خدمتگذار و نگهبان آنان قرار داده شدهام.
فرمود: آری، پس
جبرئیل نزد آنان آمده سلام کرده و آیه شریفه: انما یرید الله… را بر آنان تلاوت
کرد.
و گفت: همانا خدا شما را به این آیه (تطهیر) به صورت یک معجزه اختصاص داده
برای کسی که بخواهد آگاهی یابد.
پروردگار والا به شما سلام میرساند و شماره به
آخرین درجه کرامت ویژه ساخته است.
او آشکارا میگوید و آن چه را که گذشت به
ملائکه بزرگوار و شریفش فهمانید.
علی علیهالسلام گفت: عرض کردم ای حبیب من
نشستن ما در اینجا چه بهره و فایدهای دارد.
پیامبر فرمود: سوگند به کسی که مرا
بر گزیده و به وحی مخصوص ساخته و مرا انتخاب کرده است،
یادی از این خبر در جائی
و مجلسی از شیعیان که بهترین گروه میباشند به میان نمیآید،
مگر اینکه خداوند
رحمت را نازل کرده و لشکریانی از فرشتگان الهی به طور دسته جمعی و فراوان اطراف
آنان را میگیرند.
از همان فرشتگانی که راست گفتارند آنان را حراست و نگهبانی
میکنند تا وقتی از آن مجلس متفرق شوند.
نه، و حتی در بین آنان غمناکی نباشد مگر
اینکه غم و اندوهش برطرف شود.
حتی و خواهان نیازی نباشد که برآورده شدن نیازش را
دشوار میبیند.
مگر اینکه خداوند کریم حاجت او را بر آورده ساخته و از روی فضل،
رضوان و خشنودی خود را شامل حال او میکند.
علی علیهالسلام گفت: ما و دوستان و
پیروان ما که از دورانهای پیشین پاک و تمیزند.
به خدای کعبه که به آن چه که
رسیدهایم رستگار شدهایم پس میباید هر کس پروردگارش را سپاس گوید.
شگفتآور
است جبرئیل امین برای ورود بر آنان اجازه میگیرد ولی خیانت پیشگان بر آن هجوم
میبرند.
سلیم گوید: گفتم: ای سلمان ایا بدون اجازه وارد شدند؟!
گفت: آری،
سوگند به عزت خداوند جبار، حضرت زهراء مقنعه و خماری بر سر نداشت.
لکن آن حضرت
به پشت در پناهنده شد که بتواند پوشش و حجاب خود را رعایت کند.
همینکه حضرتش را
دیدند فشاری بر آن وارد کردند فدایش شوم، نزدیک بوده از حسرت و اندوه جان
دهد.
فریاد میزد ای فضه مرا بگیر که سوگند به پروردگارم فرزندی را که در رحم
داشتم کشتند.
ای وای دختر پیامبر و هدایت کننده جنین و کودک خود را که محسن
نامیده میشد سقط کرد. [
[1]
الاحزاب، 33.
[2] احقاق الحق، 2/ 554.
[3] ریاض المدح و الثناء /3.
